Opis zabytku
Barokowa ambona datowana jest na 1729 r. i wykonana z ostała przez miejscowego rzeźbiarza Lienalda (Liewalda) i malarza Jana Kaspera Wilcke z Wrocławia. Ufundowana została przez proboszcza kościoła Baltazara Knöricha. Karta ewidencyjna zabytku wspomina o dwóch renowacjach ambony w latach 1925 i 1 967. Zachowały się dwie fotografie archiwalne ukazujące ambonę z lat 60 tych XX w.
Na podstawie bezpośrednich badań obiektu udało się wyróżnić trzy okresy chronologiczne. I okres to czas powstania ambony czyli rok 1729, II okres to czas konserwacji, głównie estetycznej obiektu (przemalowanie struktury w nową marmoryzację, powleczenie złoceń brązami i szelakiem). Nie można jednoznacznie stwierdzić w jakim czasie miało to miejsce, być może była to I połowa XX wieku czyli 1925 r., kiedy to wiadomo, że w kościele wykonywano prace remontowe. W tym okresie wykonano srebrzenie szlagaluminium na chmurkach w zwieńczeniu (szlagaluminium wprowadzone zostało powszechnie do użytku w dekoracjach snycerskich jako zastąpienie prawdziwego srebra na początku XX w.).
III okres to prawdopodobnie lata 80-te XX wieku lub 1967 r., wspomniany w karcie ewidencyjnej obiektu, kiedy również prowadzono w kościele remonty. Ten ostatni okres to jedynie podparcie największych rzeźb, które w wyniku uszkodzenia drewna przewracały się. O tym, że mamy do czynienia z dość współczesną naprawą, świadczą zastosowane nowoczesne wkręty stalowe.
(Informacje pochodzą z Dokumentacji Prac Konserwatorskich Barokowej Ambony z Kościoła parafialnego p.w. św. Jadwigi Śląskiej w Gryfowie Śląskim, Firma Consiste s.c., oprac. Agnieszka Kosakowska, Ewa Zielińska, Kraków 2017)
Technika i technologia wykonania:
I okres chronologiczny datowany jest na 1729 r i składa się z 8 warstw technologicznych. Ambona wykonana została z drewna iglastego w części struktury oraz liściastego snycerka i rzeźby. Połączenia stolarskie wykonano na wczep prosty lub skośny, pozostałe poprzecznie składane elementy łączono za pomocą kołków drewnianych.
II okres chronologiczny datowany jest na 1925 r. i składa się z 6 warstw technologicznych. W tym czasie ambonę poddano renowacji, głównie estetycznej. Przemalowano strukturę w marmoryzację w innej kolorystyce. Elementy rzeźbiarskie lub snycerskie wymagające stabilizacji osadzono na właściwych miejscach za pomocą gwoździ lub metalowych drucików.
III okres chronologiczny przypada na lata 80. XX wieku lub 1967 r. i składa się z 2 warstw technologicznych. Zniszczone przez owadzie szkodniki drewna rzeźby (duże ubytki drewna w dolnych partiach) ustabilizowano poprzez nakręcenie stalowymi wkrętami pociętych listewek z drewna - bardzo niestarannie i przypadkowo wykonana praca.
Chodziło o to, żeby rzeźby uzyskały stabilność na podłożu, nic więcej.
IV okres chronologiczny przypada na czas przeprowadzonej konserwacji w 2017 r. i składa się z 12 warstw technologicznych. Ambonę poddano pełnej konserwacji technicznej i estetycznej. Wymieni ono zniszczone elementy drewniane na nowe z drewna sosnowego: całe schody, niektóre profile w dolnych partiach przy posadzce. Uzupełniono ubytki zapraw. Strukturę i rzeźby zabezpieczono werniksem damarowym z dodatkiem wosku pszczelego, aby nadać powierzchniom satynowy połysk. Montaż poszczególnych elementów na strukturze wykonano za pomocą stalowych wkrętów.
(Informacje pochodzą z Dokumentacji Prac Konserwatorskich Barokowej Ambony z Kościoła parafialnego p.w. św. Jadwigi Śląskiej w Gryfowie Śląskim, Firma Consiste s.c., oprac. Agnieszka Kosakowska, Ewa Zielińska, Kraków 2017)
Sponsorzy
Łączny koszt konserwacji ambony w 2017 roku wyniósł 196 389,36 PLN. Oprócz wkładu własnego parafii w wysokości 46 389,36 PLN środki pochodziły z dotacji.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeznaczyło na ten cel 100 tys. złotych oraz
Fundacja KGHM Polska Miedź 50 tysięcy złotych.